همزمان با 11 شهریور روز ملی چاپ؛ “صنعت چاپ” سفیر فرهنگی و روایتگر برند های ملی در بازارهای ملی و جهانی
نشست تخصصی «صنعت چاپ، هویت‌ساز برند ملی ایران» در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
همزمان با روز ملی صنعت چاپ، افتتاحیه و اولین روز یازدهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران با همکاری معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ و با سمینار علمی و تخصصی: ” نقش راهبردی و ارتباطی روایتگری در هویت سازی برند ملی ایران؛ رهیافت های نوین در صنعت چاپ و برندینگ”و با حضور شخصیت های علمی و فرهنگی، استادان و دانشجویان در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
نقش صنعت چاپ در ارتقاء جایگاه واقعی برند ملی و هویت بخشی آن
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علم و فرهنگ، دکتر محمد بیطرفان ، رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران با اشاره به اینکه یازدهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران از ۱۱ تا ۱۷ شهریور 1404 با شعار «صنعت چاپ، هویت‌ساز برند ملی ایران» برگزار می‌شود، اظهار کرد: در این رویداد ملی که با مشارکت دستگاه ها و نهاد های علمی و اجرایی برگزار می شود، پنج سمینار علمی و تخصصی با حضور متخصصان، صاحب نظران و فعالان صنعت چاپ در موضوعات مرتبط با صنعت مهم و راهبردی صنعت چاپ برگزار خواهد شد.
وی با تبریک روز و هفته چاپ به همه اهالی این صنعت مهم و راهبردی اظهارکرد: ۱۱ شهریور روز ملی صنعت چاپ و یادآور تلاش و همت خانواده بزرگ صد‌ها هزار نفری فعال در حوزه صنعت راهبردی چاپ کشور در طی بیش از ۲۰۰ ساله گذشته است.
وی با اشاره به اینکه صنعت چاپ از نظر اقتصادی و با گردش مالی و اثرگذاری بالا بر سایر حوزه‌ها، بزرگترین صنعت فرهنگی به شمار می‌رود، یادآور شد: صنعت چاپ می تواند احیا کننده برند ملی باشد و به عبارتی برند ملی (National Branding) چتری برای همه برندها محسوب می شود و تبلور این مهم در توجه به صنعت راهبردی و مهم چاپ است.
بنیانگذار انجمن علمی و فناوری چاپ ایران با اشاره به اینکه این انجمن یازده دوره نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران را برنامه ریزی و با مشارکت و هم افزایی همه ذی نفعان این هنر- صنعت شامل وزارتخانه ها، دستگاه‌ها و متولیان، تشکل‌های صنفی صنعت چاپ در سراسر کشور، دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی، انجمن‌های علمی، پیشکسوتان و فعالان و دانشجویان برگزار کرده، یادآور شد: امسال نیز علیرغم شرایط سخت جامعه، شاهد برگزاری یازدهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران از ۱۱ الی ۱۷ شهریور 1404در قالب ۵ سمینار علمی و تخصصی با میزبانی وزارتخانه ی فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صمت و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علم و فرهنگ خواهیم بود.
دکتر بیطرفان با اشاره به اینکه برند ملی شامل فعالیت‌های یک ملت در حوزه‌های مختلف می‌شود و مستقیما با تصویر هر کشوری در افکار عمومی ملل مختلف جهان و شناخت مردم جهان از فرهنگ و هنر، آداب و رسوم در ارتباط است، تصریح کرد: صنعت راهبردی چاپ و بسته بندی از نقش و ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسزا و منحصر بفردی در ارتقای برند ملی کشور‌ها از جمله ایران برخوردار است و می‌تواند ارزش افزوده قابل توجهی در حوزه صادرات غیر نفتی و گردشگری و اصلاح تصویر ایران ایجاد نماید. سعی انجمن علمی فناوری چاپ ایران بر این است که یک هم آفرینی ارزش آفرین را با حوزه‌ها و صنایعی که از پتانسیل لازم برای ارتقای برند ملی ایران در سطح منطقه، کشورهای اسلامی و جهان برخوردارند، برقرار نماید.
وی یادآور شد: رقبا و دشمنان این مرزوبوم درصدد هستند تصویر مخدوش و غیرواقعی از فرهنگ و تمدن ایرانی در افکار عمومی جهان ایجاد نمایند؛ اولویت دهی ویژه به برندسازی ملی ایران در راستای واقعی سازی تصویر ایران و تقویت قدرت نرم کشور ضرورت انکار ناپذیر خواهد بود و لازم است همه دستگاه‌های مرتبط بطور ویژه به آن بپردازند.
بیطرفان از برند ملی به عنوان قدرت نرم در کنار قدرت سخت حکومت ها و دولت ها عنوان و تصریح کرد: ایجاد یک گفتمان ملی در موضوع بسیار راهبردی ارتقای برندملی و تصویر ایران و معرفی ظرفیت‌های کم نظیر صنعت راهبردی چاپ در ارتقاء جایگاه کشور بسیار مهم است و با تاکید بر رویکرد گفتمان سازی انجمن در توسعه صنعت چاپ می توان گفت: چاپ و بسته بندی علاوه بر ارزش آفرینی این صنعت می تواند به ارتقاء جایگاه واقعی برند ملی و هویت بخشی این موضوع بپردازد.
شکل گیری گفتمان جدید در قالب برگزاری یازدهمین نکوداشت هفته چاپ
مهندس علی اکبر یوسفی نایب رییس انجمن علمی فناوری صنعت چاپ نیز در این نشست با اشاره به اینکه گفتمان جدید در قالب برگزاری نکوداشت یازدهم هفته چاپ شکل گرفته است که کاملا نوآورانه و بر اساس نیاز کشور و جامعه است. وی بر لزوم توجه دستگاه های تصمیم گیر بر موضوعات مورد توجه هفته چاپ اشاره و یادآور شد: توجه به برند ملی، توجه به هویت و فرهنگ و تمدن کشور در دنیای امروز بسیار مهم و راهبردی است؛ از این رو صنعت چاپ به عنوان یک صنعت هویت ساز باید مورد توجه و حمایت دستگاه ها و سازمان باشد.
چگونگی ارزش آفرینی یک برند
دکتر پروانه قاسمیان دستجردی، مدیر گروه طراحی پارچه و لباس دانشکده هنر و معماری و عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ نیز در این نشست تخصصی با اشاره به اهمیت برند در ارتقاء هویت ملی اظهار کرد: اینکه یک برند چگونه می تواند ارزش آفرین شود، به عوامل مختلفی بستگی دارد. برند ها وقتی به ارزش های واقعی می رسند، جایگاه خود را پیدا می کنند و موجب افتخار برند در یک کشور می شوند. وی با اشاره به اینکه در کشور ما با وجود همه مشکلات، برند های ملی بسیار خوبی شکل گرفته اند، گفت: برند ها با اعتماد شکل می گیرند و این اعتماد است که موجب تقویت برند و اعتماد به آن می شود.
مدیر گروه طراحی پارچه و لباس دانشگاه علم و فرهنگ بر وفاداری به مشتری به عنوان یک امر هویت ساز و اعتماد ساز اشاره و تصریح کرد: صنعت نساجی ایران تاریخ چند صد ساله دارد، باید به رنگ، لوگو و کیفیت این محصولات که برخاسته از فرهنگ ملی و بومی است، توجه کنیم و آن را در تولیدات و برند های خود به کار ببریم.
جایگاه ارتباط تصویری در تجسم روایت برند ملی ایران
در بخش دیگری از این سمینار، دکتر زهرا حسین نژاد؛ مدیرگروه ارتباط تصویری دانشکده هنر و معماری و عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ و همچنین عضو هیات مدیره انجمن علمی چاپ و فناوری ایران و نایب رییس انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران، به تبیین ابعاد هویت بصری و نقش آن در تقویت برند ملی ایران پرداخت.
وی با طرح این پرسش که چرا هنوز کشور ما جایگاه خود را به‌عنوان برندی شناخته‌شده در صنعت چاپ پیدا نکرده است، اظهار کرد: متأسفانه میان هویت واقعی و ادراک جهانی ایران، فاصله‌ای ایجاد شده است. خوانش‌های مختلفی از موضوع برند ملی وجود دارد و هویت واقعی ما به‌عنوان یک تمدن غنی تا حدودی مغفول مانده است. این شکاف، هزینه‌های زیادی برای ما به همراه داشته و نیازمند بررسی‌های فراوان برای برطرف کردن چالش‌هاست.
حسین نژاد با اشاره به نتایج بررسی‌های صورت‌گرفته افزود: متأسفانه کشور ما حتی در میان شصت کشور نخست جهان در حوزه برندینگ حضور ندارد. برای رفع این مشکل باید تصویر ایران بازتعریف شود. افزایش شناخت مثبت بین‌المللی و تقویت همبستگی ملی، دو مسیر کلیدی در این زمینه هستند. همچنین ایجاد یک سیستم برندینگ صحیح در زمینه طراحی گرافیکی و ارتباط تصویری ضرورت دارد.
وی ارتباط تصویری را نخستین بستر برخورد با مخاطب دانست و گفت: تصاویر پیش از متن سخن می‌گویند و احساسات را منتقل می‌کنند. تعمیم روایت‌های پیچیده فرهنگی به تصویر، لوگو، انتخاب رنگ و پالت‌های رنگی برای ایجاد احساسات مثبت نسبت به ایران، انتخاب فونت‌های ساده و مدرن در کنار حفظ نمادهای تاریخی، تصویرسازی و بهره‌گیری از تصاویر واقعی، همگی جزو ابزارهای اثرگذار در تقویت هویت بصری ایران هستند.
او ادامه داد: تصویرسازی در روایت برندها، نشان می‌دهد که مردم ایران در زندگی عادی خود به دنبال چه تأثیرات هنری و محصولات چاپی هستند. همچنین الگوها و نمادها، طراحی پوستر و عناصر خوشنویسی می‌توانند ابزارهای فوق‌العاده‌ای برای برندینگ ایران باشند. وفاداری به شناسه‌های بصری ایرانی نتایج مثبتی به همراه دارد و خوشبختانه ایده‌پردازی‌های ارزشمندی در این حوزه صورت گرفته است.
حسین نژاد با تأکید بر نقش ویژه چاپ در انعکاس کیفیت برند تصریح کرد: باید یکپارچگی در همه پلتفرم‌ها ایجاد شود تا زنجیره‌ای منسجم و قابل‌شناسایی شکل گیرد. ثبات بصری اهمیت فراوانی دارد و حوزه‌های دیجیتال، چاپ و گرافیک باید به‌عنوان حلقه‌های این زنجیره مورد توجه قرار گیرند. همچنین باید کپی‌کاری کنار گذاشته شده و از «هوش سنتی ایرانیزه‌شده» بهره گرفته شود تا هویت برند در جامعه نهادینه شود و به گونه ای در فرهنگ بصری برندها، کلیشه‌زدایی صورت گیرد.
وی وفاق میان نهادهای مسئول صنعت چاپ را یک ضرورت اساسی خواند و گفت: باید از موازی‌کاری پرهیز شود، تفاوت‌های فرهنگی محترم شمرده شوند و نسخه‌ای واحد برای همه پیچیده نشود و تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی صحیح در این زمینه می‌تواند مثمرثمر واقع شود، به شرطی که این پیشنهادات به مرحله اجرا برسند.
حسین نژاد در پایان خاطرنشان کرد: هدف نهایی طرح این مساله، دستیابی برندها به یک سیستم بصری قوی و مبتنی بر هویت ایرانی است که منجر به نفوذ ایران در عرصه بین‌المللی شود، چرا که روایتگری بصری یک ضرورت استراتژیک است و هویت بصری باید هم ریشه در اصالت داشته باشد و هم تصویری جهانی از ایران خلق کند.
راز ماندگاری برندها از دیدگاه ارتباط شناسی
در ادامه یازدهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران، مسعود وثوقی، دکترای رشته ارتباطات، دانش آموخته و مدرس دانشگاه علم و فرهنگ، با طرح این پرسش که چرا برخی برندها در تاریخ ماندگار می‌شوند و برخی دیگر به فراموشی سپرده می‌شوند، اظهار کرد: همه‌چیز به روایت ماندگار وابسته است. هر برندی که بتواند داستان خود را بهتر روایت کند، ماندگاری بیشتری خواهد داشت. در این میان، موضوع برند ملی ایران، نیازمند یک طراحی راهبردی دقیق است و نقطه قوت اصلی آن فرهنگ و تمدن غنی کشورمان به شمار می‌رود.
وی با اشاره به میراث ادبی بزرگ و کهن ایران گفت: ما سرمایه نمادین فراوانی داریم، به حدی که خود نیز قادر به شناخت کامل آن نیستیم. همه این ظرفیت‌ها نیازمند تاجی هستند که همان ارتباطات راهبردی است. ارتباطات راهبردی، یعنی بدانیم پیام خود را چگونه و در کجا ارسال کنیم؛ انسجام، هدفمندی و هماهنگی عناصر کلیدی این حوزه‌اند و نخستین ابزار در این زمینه روابط عمومی است.
وثوقی در نخستین نشست تخصصی یازدهمین نکوداشت علوم و فناوری چاپ افزود: ما باید به سمت خلق داستان‌های معنادار حرکت کنیم. شاهنامه فردوسی اگر اسطوره‌ها را در قالب داستان روایت نمی‌کرد، هرگز جاودانه نمی‌شد. روایتگری و داستان‌سرایی اهمیت بالایی دارند. امروزه ما با «کاربر» مواجه هستیم نه صرفاً «مخاطب» و برای کاربرها تجربه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند.
این متخصص ارتباطات، ضعف اساسی کشور در این زمینه را تکراری و سطحی بودن پیام‌ها دانست و تصریح کرد: این مشکل از کم‌سوادی و محدود بودن اطلاعات ناشی می‌شود. به‌عنوان نمونه، زمانی که می‌خواهیم واقعه عاشورا را برای فردی غیرمسلمان روایت کنیم، باید بدانیم چگونه آن را با پیوست رسانه‌ای صحیح، ارائه دهیم.
او با اشاره به نقش نوآوری در صنعت چاپ بیان کرد: بارکدها بر روی محصولات چاپی به ما کمک می‌کنند وارد فضای جدیدی شویم و امکان روایت تعاملی را فراهم می‌آورند. ترکیب چاپ با هوشمندی نیز روایت را شخصی‌سازی کرده و در نهایت به روایت همه‌جانبه و متمرکز منتهی می‌شود. همچنین هوش مصنوعی می‌تواند به طراحی و ایده‌پردازی کمک کند؛ چراکه داده‌های عظیمی را در اختیار ما قرار می‌دهد که جمع‌آوری آن از توان انسان خارج است.
این استاد حوزه ارتباطات تأکید کرد: ما نیازمند یک پلتفرم ملی روایتگری ایران هستیم. در این پلتفرم باید اسطوره‌ها و تاریخ شفاهی کشور گردآوری شوند و در کنار آن موتور جستجو و بازار اختصاصی ایجاد شود. شرکت‌های دانش‌بنیان نیز باید به آن متصل باشند. سرمایه‌گذاری و پشتیبانی این پروژه وظیفه دولت است، در حالی که ایده‌پردازی و خلاقیت باید بر عهده تولیدکننده های فرهنگی قرار گیرد.
وثوقی در پایان خاطرنشان کرد: تحقق این اهداف نیازمند تدوین سند راهبردی روایتگری ملی است. تنها با برنامه‌ریزی کلان و عملگرایانه می‌توان به خلق تصویری پایدار و ماندگار از برند ایران در عرصه جهانی دست یافت.
طراحی بسته بندی سفیر فرهنگی برای برندها
دکتر راضیه مهدیه متخصص حوزه برندینگ از اندیشکده روابط بین الملل نیز اظهار داشت: برند ملی با طراحی بسته بندی یک محصول شکل می گیرد و در واقع بسته بندی، سفیر فرهنگی برای برند های یک کشور است.
در یازدهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران، دکتر مهدیه با اشاره به جایگاه طراحی بسته‌بندی در صنعت چاپ و هویت ملی اظهار کرد: بسته‌بندی فضایی است که روایت محصول از آن آغاز می‌شود. بسته‌بندی سه نقش اساسی بر عهده دارد؛ محافظت، بازاریابی و روایتگری. بسته‌بندی می‌تواند نماینده منطقه جغرافیایی تولید محصول باشد و از طریق عناصر بصری همچون تایپوگرافی، جنس مقوا و دیگر مؤلفه‌ها، قدمت و اعتبار برند را بازتاب دهد.
وی افزود: تاثیر سبک ها و بویژه مینیمالیسم نیز در طراحی بسته‌بندی تأثیری شگرف دارد و می‌تواند ضمن ساده‌سازی، معنای عمیق‌تری را به مخاطب منتقل کند. تجربه کشورهای مختلف نیز در این زمینه قابل توجه است. به‌عنوان نمونه، ایتالیا تلاش می‌کند محصولاتی مانند پاستا و قهوه را به‌عنوان نماد فرهنگی خود معرفی و عرضه کند و ترکیه نیز از تمامی عناصر فرهنگی‌اش بهره می‌برد تا هر محصول را با یک پیام ویژه به بازار جهانی بفرستد.
دکتر مهدیه با اشاره به ظرفیت‌های ایران در این حوزه تصریح کرد: اگر درباره ایران صحبت کنیم، می‌بینیم که محصولاتی همچون زعفران، پسته، فرش و چای می‌توانند حامل پیام فرهنگی کشور باشند. این محصولات در صورت بسته‌بندی صحیح قادر خواهند بود فرهنگ ایران را به جهان معرفی کنند. در حالی که کیفیت جهانی محصولات ما نقطه قوت بزرگی محسوب می‌شود، ضعف در طراحی بسته‌بندی موجب می‌شود این نقطه قوت به چشم نیاید. برای مثال زعفران علاوه بر ارزش اقتصادی، می‌تواند پیام شادی را منتقل کند.
وی صادرات محصولات ایرانی را فرصتی برای تقویت دیپلماسی فرهنگی دانست و تأکید کرد: طراحی بسته‌بندی درست نه تنها به افزایش صادرات و حضور قدرتمندتر در بازارهای جهانی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نقش مؤثری در جذب گردشگر و تقویت برند ملی ایفا کند.
دکتر مهدیه در پایان خاطرنشان کرد: بسته‌بندی سفیر فرهنگی کشور است و اگر با نگاه علمی، هنری و هویتی طراحی شود، می‌تواند به ارتقای جایگاه برند ایران در عرصه بین‌المللی منجر شود. در پایان این نشست، توسط انجمن علمی و فناوری چاپ از تعدادی از چهره های علمی و فرهنگی در حوزه برند تقدیر به عمل آمد.
عناوین سایر سمینارها و نشست های یازدهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران
این دوره از نکوداشت با شعار «صنعت چاپ، هویت ساز برند ملی ایران» برگزار خواهد شد و عناوین سمینار‌های علمی و تخصصی عبارتند از:
– نقش راهبردی و ارتباطی روایت گری در هویت سازی برند ملی ایران؛ رهیافت‌های نوین در صنعت چاپ و برندینگ -۱۱ شهریور ماه 1404، به میزبانی دانشگاه علم و فرهنگ
– صنعت چاپ، حضور هویت‌مند محصولات صنایع غذایی، نساجی و پوشاک در بازارهای جهانی – ۱۲ شهریورماه 1404، به میزبانی معاونت صنایع عمومی وزارت صمت
– صنعت چاپ، هویت ساز برندملی ایران – ۱۵ شهریورماه 1404، به میزبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
– صنعت چاپ و صنایع دستی، هم آفرینی در ارتقای برند ملی ایران– ۱۶ شهریور 1404، به میزبانی معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
- فناوری‌های نوین در صنعت چاپ و بهینه سازی فرایند چاپ اسکناس و اوراق بهادار – ۱۷ شهریور 1404، به میزبانی دانشگاه شهید بهشتی