هشدار دکتر نعمت فاضلی،سخنران کلیدی همایش:تهدیدی جدی دانشگاه های عصر اطلاعات،کم توجهی به آموزش عمیق و خواندن و نوشتن دانشگاهی، کیفیت آموزش و انسانیت دانشگاهیان است.
ضرورت سواد دانشگاهی و نقش انسان در آموزش عالی در عصر دیجیتال
دکتر نعمت‌الله فاضلی، استاد پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی و سخنران کلیدی سومین همایش بین‌المللی «نیازها و ضرورت‌های نظام آموزش عالی در جامعه اطلاعاتی» با تأکید بر اهمیت سواد آکادمیک در دانشگاه‌های عصر اطلاعات، هشدار داد: کم‌توجهی به آموزش عمیق و خواندن و نوشتن دانشگاهی، تهدیدی جدی برای کیفیت آموزش و انسانیت دانشگاهیان است.
فاضلی با یادآوری تاریخچه سواد در ایران و جهان مدرن، عنوان کرد: از دوران انقلاب مشروطه، یکی از آرمان‌های اصلی جامعه ایرانی، پرورش انسان‌های باسواد و توانمند بوده است؛ اما در سال‌های اخیر با گسترش فرهنگ دیجیتال و فناوری‌های هوش مصنوعی، این ضرورت فراموش شده است.
وی در ادامه افزود: برخی تصور می‌کنند که ورود به دنیای دیجیتال، نیازی به مهارت‌های پایه خواندن و نوشتن ندارد، درحالی‌که این دیدگاه کاملاً اشتباه است و تهدیدی برای آموزش عالی به شمار می‌رود.
فاضلی گفت: سواد آکادمیک به معنای صرف خواندن و نوشتن نیست؛ بلکه توانایی فهم عمیق متون تخصصی، تحلیل داده‌ها، استدلال علمی، ارتباط مؤثر با همکاران و انتقال مفاهیم به دانشجویان است.
وی به تأثیر منفی استفاده بی‌رویه از ابزارهای دیجیتال و پاورپوینت‌ها اشاره کرد و گفت: پژوهش‌های جهانی نشان می‌دهد این ابزارها می‌توانند مانع تمرکز و یادگیری عمیق شوند و انسان‌ها را از تفکر خلاق و توسعه فضیلت‌های اخلاقی باز دارند.
این استاد دانشگاه همچنین به خطرات هوش مصنوعی در محیط دانشگاه اشاره کرد و هشدار داد: استفاده نادرست از این فناوری می‌تواند منجر به کاهش قدرت استدلال، همدلی و توجه انسان‌ها شود.
او تأکید کرد: آموزش عالی نه‌تنها باید مهارت‌های فنی و دیجیتال ارائه دهد، بلکه هدف اصلی آن باید پرورش انسان‌هایی بافضیلت، اخلاق، دقت و توانایی تحمل و همکاری با دیگران باشد.
فاضلی در پایان سخنان خود، با اشاره به تاریخچه نوشتار و آموزش در ایران، بر اهمیت بازگشت به اصول سواد آکادمیک و تمرکز بر تربیت انسان به‌عنوان هدف نهایی دانشگاه تأکید کرد و گفت: دانشگاه نباید تنها تولید مقاله یا محصول علمی باشد، بلکه باید فضایی برای رشد اخلاقی، فکری و فرهنگی انسان‌ها باشد.