در حوزه کارآفرینی باید یکی از دانشگاه های پیشرو باشیم

دکتر عزیزاله جعفری، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ گفت: دانشگاه نسل 3 و کارآفرین باید از طریق آموزش و فراهم کردن بسترهای لازم، زمینه ایجاد کسب و کار برای دانشجویان و فارغ التحصیلان را فراهم کند.
همزمان با هفته پژوهش، درخصوص وضعیت پژوهشی و برنامه های آتی دانشگاه علم و فرهنگ در این حوزه با دکتر جعفری گفتگو کردیم.
رشد 30 درصدی فعالیت های پژوهشی دانشگاه
جعفری بیان داشت: هر سال وضعیت پژوهشی دانشگاه را در یک کتابچه منتشر می کنیم و فعالیت های پژوهشی هرکدام از اعضای هیأت علمی در این کتابچه مستندسازی می شود. این فعالیت های پژوهشی می توانند شامل کتاب، طرح پژوهشی، مقاله در کنفرانس های ملی و بین المللی یا نشریه های علمی- ترویجی باشند.
وی افزود: امتیاز فعالیت های پژوهشی براساس آیین نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارزیابی می شود. در سالی که گذشت، به لحاظ تعداد در مجموع 175 فعالیت پژوهشی در دانشگاه انجام شد که 30 فعالیت مربوط به دانشجویان (عمدتا تحصیلات تکمیلی) و 145 فعالیت مربوط به اعضای هیأت علمی دانشگاه بود. براساس آیین نامه وزارت علوم، امتیاز مجموع فعالیت های پژوهشی دانشگاه 381 بود که این میزان در مقیاسه با سال گذشته (318)، رشد حدود 30 درصدی را نشان می دهد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ تأکید کرد: شاخصی که وضعیت پژوهشی دانشگاه را مشخص می کند، مجموع امتیاز 5 پژوهشگر اول دانشگاه است؛ هرچه سهم 5 پژوهشگر اول کمتر باشد، نشان می دهد که بیشتر اعضای هیأت علمی درگیر پژوهش شده اند. در سال 88، مجموع امتیاز 5 پژوهشگر اول دانشگاه 94.24 درصد کل امتیاز پژوهشی دانشگاه بود، یعنی این افراد تقریبا کل پژوهش های دانشگاه را انجام داده بودند. اما در سال 96 این میزان به 40.37 درصد کاهش یافت؛ یعنی سهم این گروه از پژوهشگران درحال کم شدن بوده و تعداد بیشتری از اعضای هیأت علمی، درگیر کار پژوهشی شده اند. البته این آمار هنوز مطلوب ما نیست و ایده آل ترین حالت این است که سهم 5 پژوهشگر اول به حدود 10 تا 15 درصد برسد.
وی افزود: اعضای هیأت علمی دانشگاه برای ترفیع و گرفتن پایه در هر سال به 4 امتیاز نیاز دارند. وزارت علوم حداقل 4 امتیاز پژوهشی را برای ترفیع پایه تعیین کرده است. بطور میانگین تقریبا تمامی اعضای هیأت علمی این 4 امتیاز را کسب کرده اند؛ اما این متوسط امتیاز کسب شده است، یعنی برخی اعضای هیأت علمی فعالیت پژوهشی داشته و برخی اصلا کار نکرده اند. متوسط امتیاز کسب شده خوب است، اما توزیع، چندان مناسب نیست و به فعالیت های بیشتر در این بخش نیاز داریم. از 86 عضو هیأت علمی دانشگاه، 38 نفر فعالیت پژوهشی انجام داده اند و سایر اعضا یا فعالیت پژوهشی انجام داده اند که هنوز به نتیجه نرسیده یا طرح خود را به شورای پژوهش ارائه نکرده اند.
پژوهشگران برتر به تفکیک دانشکده ها
جعفری عنوان کرد: براساس دانشکده های مختلف، میزان فعالیت های پژوهشی را ارزیابی کردیم که بیشترین میزان مربوط به دانشکده علوم گردشگری بود. براین اساس، دانشکده علوم گردشگری 165، دانشکده علوم انسانی 97، دانشکده فنی و مهندسی 83 و دانشکده هنر و معماری 54 امتیاز کسب کردند. در سال های قبل، پژوهشگران برتر دانشگاه را انتخاب می کردیم، اما این رویه حدود 3 سال است که تغییر یافته و پژوهشگران برتر هر دانشکده را معرفی می کنیم. براین اساس، دکتر حسین بهاروند، مدیر گروه زیست شناسی تکوینی، دانشگاه علم و فرهنگ و رییس پژوهشکده سلول های بنیادی پژوهشگاه رویان، به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه انتخاب شد. همچنین دکتر حمیدرضا عرفانیان از دانشکده علوم پایه و فناوری های نوین زیستی، دکتر علی حسنی از دانشکده علوم گردشگری، دکتر علی نیکخو از دانشکده فنی و مهندسی، دکتر فاطمه قناد از دانشکده علوم انسانی و دکتر جواد علیمحمدی اردکانی از دانشکده هنر و معماری، 6 پژوهشگر برگزیده دانشکده های مختلف بودند.
بدنبال ارتقاء رتبه دانشگاه هستیم
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ گفت: در حوزه پژوهش، هدف گذاری کرده ایم. اولین و مهمترین هدف، افزایش رتبه دانشگاه در رتبه بندی وزارت علوم است. بیش از 70 درصد امتیاز در رتبه بندی وزارت علوم به فعالیت های پژوهشی اختصاص دارد. سال گذشته از 73 دانشگاه مورد ارزیابی قرار گرفته، دانشگاه علم و فرهنگ (به عنوان دانشگاه جامع و دارای تنوع رشته) در رتبه 49 جای گرفت.
وی تأکید کرد: بخش دیگر هدف گذاری ما در حوزه کارآفرینی است. دانشگاه نسل 3 و کارآفرین باید از طریق آموزش و فراهم کردن بسترهای لازم، زمینه اشتغال و ایجاد کسب و کار برای دانشجویان و فارغ التحصیلان را ایجاد کند. بسترهای زیادی هم در این چند سال ایجاد کرده ایم. حدود 3 سال است که بنیاد توسعه کسب و کار در دانشگاه راه اندازی شده است. این بنیاد، محیطی است که هر عضو هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه می توانند فعالیت خود را در آنجا آغاز کنند. حداقل امکاناتی در اختیار آنها قرار داده ایم و درصورت نیاز، کمک مالی به شکل وام قرض الحسنه به آنها پرداخت می شود.
جعفری خاطر نشان کرد: در سال اول، هیچ اجاره ای از افراد گرفته نمی شود تا ایده به طور کامل شکل گرفته و به تولید محصول بیانجامد. در ادامه، افراد می توانند اقدام به ثبت شرکت کنند و دانشگاه هم در آن سهامدار باشد. این بستر را برای همه فراهم کرده ایم. اولویت اول برای همکاران بازنشسته جهاد دانشگاهی است، اما حتی افرادی خارج از دانشگاه و جهاد دانشگاهی هم اگر ایده ای در چارچوب های طراحی شده داشته باشند، می توانند فعالیت خود را در این بنیاد آغاز کنند. شروع کسب و کار، بروکراسی های زیادی دارد، اما در بنیاد توسعه کسب و کار اینطور نیست.
وی بیان داشت: البته فعالیت بنیاد توسعه کسب و کار، با هدف دیگری هم راستاست: بدنبال توسعه سبد درآمدی دانشگاه هستیم. تعداد دانشجویان درحال کم شدن هستند و باید فرصتی برای افزایش درآمدهای جانبی دانشگاه ایجاد کنیم که در درازمدت می تواند تبدیل به یک هولدینگ بزرگ سرمایه گذاری شود که در بخش های مختلفی مانند هنر، علوم انسانی و غیره فعالیت می کند.
پارک علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ عنوان کرد: فعالیت ها برای راه اندازی این پارک از اسفند 94 آغاز شد و در نهایت در اواسط آبان ماه جاری موفق به اخذ مجوز از شورای عالی گسترش فناوری وزارت علوم شدیم. این پارک بزودی فعالیت خود را با یک ظرفیت بزرگ آغاز خواهد کرد. طبق برنامه ریزی صورت گرفته، 5 هزار متر از ساختمان دانشگاه (به مرور) به پارک اختصاص داده می شود. همچنین 5 هکتار از زمین های مجتمع تحقیقاتی هلجرد جهاد دانشگاهی طبق مصوبه این نهاد، برای فعالیت هایی که به کارگاه نیاز دارند، به این پارک اختصاص داده می شود.
جعفری افزود: این پارک عملا پارک تخصصی است که کارکرد ملی دارد. هرکس در هرجای ایران می تواند از ظرفیت این پارک استفاده کند و با انجام این امر، اتفاق بزرگی در جهاد دانشگاهی رقم می خورد. قصد داریم با راه اندازی و شروع فعالیت پارک، در فاز بعدی، شهرک فناوری های نرم و صنایع فرهنگی را کلید بزنیم. مقدمات اولیه را آماده کرده ایم و نیاز به فضا داریم.  
وی بیان داشت: تاکنون شاهد حمایت های خوبی از سوی مسئولین بوده ایم. سازمان میراث فرهنگی حمایت های خوبی انجام داده است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز به صورت عملیاتی وارد این حوزه شده است. این پارک قرار است بخشی از رسالت ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز این معاونت را انجام دهد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اعلام آمادگی کرده و رایزنی هایی نیز با شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شده است.
به گفته جعفری، با راه اندازی این پارک و در قالب تفاهمنامه هایی که با واحدهای جهاد دانشگاهی در سراسر کشور منعقد می شود، این واحدها می توانند به نمایندگان پارک در استان های مختلف کشور تبدیل شوند. ظرفیتی که تقریبا د رهیچ نهادی در کشور به غیر از جهاد دانشگاهی وجود ندارد.
شبکه برنامه واحدهای جهاد دانشگاهی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ گفت: در جهاد دانشگاهی، حوزه پژوهشی اولویت اول این نهاد است، اما در دانشگاه علم و فرهنگ به عنوان یک نهاد علمی – آموزشی، اولویت اول، آموزش و بعد پژوهش است. تازمانی که بودجه دانشگاه ها از طریق دولت تأمین می شود، این نیاز که دانشگاه هم باید پژوهش انجام داده و درآمد کسب کند، بوجود نمی آید.
وی افزود: تفاهمنامه ای با معاونت پژوهشی و فناوری جهاد دانشگاهی منعقد کرده ایم تا بتوانیم بخش زیادی از پایان نامه های تحصیلات تکمیلی دانشجویان را به سمت “شبکه برنامه واحدهای جهاد دانشگاهی” هدایت کنیم. نگاه این شبکه به سمت بازار است و اینکه بازار در طی 3 تا 5 سال آینده به کدام خدمات نیاز دارد.
جعفری بیان داشت: بدنبال این هستیم که پایان نامه های دانشجویان را در این راستا قرار دهیم. در بخش هایی که با واحدهای جهاد دانشگاهی رشته مشترک گرفته ایم – پژوهشگاه رویان – در تولید مقالات بسیار موفق بوده ایم. در بخش هایی هم که رشته مشترک نداریم، بدنبال این هستیم که مدیران گروه های دانشگاه را به مدیران این مراکز متصل کنیم تا بتوانیم پایان نامه ها را به آن سمت سوق دهیم.
بدنبال توسعه رشته های کلاسیک نیستیم
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ تأکید کرد: هدف ما، توسعه رشته های کلاسیک نیست، بلکه بدنبال ارائه آموزش های تخصصی هستیم. مثلا در دپارتمان نفت و گاز، بدنبال پاسخگویی به نیازهای غیرآموزشی رسمی هستیم که بتواند نیازهای صنعت نفت و گاز کشور را تأمین کند. همچنین بدنبال ایجاد دفاتر مشترک با بخش های صنعتی کشور هستیم. به عنوان مثال، می توانیم با ایجاد دفاتر مشترک با ایران خودرو، نیازهای و اولویت های پژوهشی این صنعت را از طریق این دفاتر، در اختیار اساتید و دانشجویان قرار دهیم. راه اندازی دفاتر مشترک با شرکت های بین المللی در حوزه هایی که زمینه همکاری وجود داشته باشد، از دیگر برنامه های آتی دانشگاه است.  
جعفری افزود: بدنبال اخذ درجه علمی- پژوهشی برای نشریات دانشگاه هستیم؛ از جمله، نشریه گردشگری و معنویت به زبان انگلیسی که در آستانه اخد مجوز نهایی آن هستیم. اخذ مجوز نشریه وب پژوهی به پشتوانه 3 دوره برگزاری همایش بین المللی وب پژوهی، اخذ مجوز علمی- ترویجی برای نشریه هنر و معماری و نشریه گردشگری به زبان فارسی از دیگر برنامه های دانشگاه است.
گفتگو: معصومه سوهانی